Trước Tết Giáp Ngọ tôi có dịp đi công tác miền núi mấy ngày. Biết tôi chơi cây cảnh và thích sưu tầm những thứ lạ, anh em đồng nghiệp ở Nam Giang có giới thiệu với tôi một loài cây rất đặc biệt ở đây. Đó là cây RANG RÂY.
Đây là một loài cây sống chủ yếu trên các vùng núi cao, được đồng bào Cơ tu thu hái để làm gia vị cho thực phẩm rừng, đặc biệt là các món nhấm. Lá cây rang rây có chứa một loại tinh dầu có mùi thơm khá đặc trưng và rất mạnh. Chỉ cần một chút lá bẳng cỡ móng tay cái giã nát đều với một chén muối hạt là ngay lập tức chén muối được tẩm một hương vị vô cùng đặc biệt. Và cũng chỉ cần chừng ấy lá, vò nát trong tay là bàn tay của bạn y như là sẽ được tẩm một mùi thơm đặc biệt suốt một buổi không phai.
Cây rang rây có đặc điểm sinh học khá lạ: chủ yếu sống trong điều kiện hoang dã, dưới tán rừng, ưa bóng râm, thích ẩm… Đơn giản là thế, nhưng khi bà con mang về vườn nhà thuần dưỡng thì hầu hết cây đều chết. Theo lời bà con Cơ Tu, đó là do cây rang rây không thích… sống gần với con người (?).
Nghe nói chuyện về loài cây lạ, tôi ngõ ý được tận mắt chứng kiến. Thật bất ngờ, tôi được anh Mính, người bạn đồng nghiệp cùng cơ quan cũ, tặng cho một cây. Anh bảo, đây là cây duy nhất mà anh có nhờ được một người bạn thân là đồng bào dân tộc Cơ Tu tặng. Do những đặc điểm “khác người”, dù biết khó có thể giữ được cây nhưng vì nễ tấm thịnh tình của người bạn anh Mính đã phải nhận mà không dám từ chối. Thế là, với suy nghĩ, bằng kinh nghiệm của người chơi cây, tôi có thể nuôi dưỡng được cây này nên anh đã tặng lại cho tôi… Dĩ nhiên là tôi nhận lấy ngay tức khắc, mà… không dám chối từ!
một chùm nụ trắng, be bé, xinh xinh… |
Mang cây về, tôi mừng khấp khởi vì có được món lạ. Nhớ theo lời kể của anh em Nang Giang, tôi trồng cây cẩn thận bằng một loại giá thể đặc biệt, có thành phần gần giống với điều kiện hoang dã của cây, rồi mang đặt chậu rang rây vào trong bụi chuối sứ với dụng ý đảm bảo chế độ bóng râm và ẩm cho cây. Ngày ngày, trong những lần chăm chút cho các cây cảnh thân yêu của mình, tôi đều để mắt đến Rang rây. Nhưng những chiếc lá cứ dần dần úa vàng, rồi rụng hết… Tôi buồn lòng nghĩ chắc là cây sẽ chết.
Nhưng, vào một sáng sớm, như thường lệ, tôi ra thăm cây. Lần này, tôi thật sự bàng hoàng khi nhận ra một cái mầm be bé vươn lên trên ngọn. Cái mầm cứ lớn dần, lớn dần, rồi bung ra mấy chùm lá…
Và điều kỳ diệu đã đến, khi một sáng, cũng như lần trước, tôi lặng người sung sướng nhận thấy một điều: Ngay trên đỉnh ngọn, cây vươn ra một chùm nụ trắng, be bé, xinh xinh…
Đó là câu chuyện về Rang rây, kể ra đây để chia sẻ với mọi người và mong bạn bè thân hữu, ai có thông tin nào mới về cây rang rây xin được cùng giao lưu, chia sớt…
Lê Thạnh
Tam Kỳ, 5/2014
Comaihoa@gmail.com/0914.026.345